Birçok çocuk, adölesan ve serebral palsili (CP) yetişkinlerde kardiyorespiratuar dayanıklılık, kas kuvveti ve sürekli fiziksel aktivite katılımı azalmıştır. Azalmış kardiyorespiratuar dayanıklılık ve kas zayıflığı erken mortalite için önemli bir risk oluşturmaktadır. CP’li kişiler sağlıkla ilgili uygunluk düzeylerinin daha düşük olması ve azalmış fiziksel aktivite seviyeleri nedeniyle metabolik ve kardiyovasküler hastalıkları geliştirme yönünden daha yüksek risk altındadırlar.

CP’li kişilerde hastalık risk faktörlerini azaltmak ve erken fonksiyonel kayıplar gibi sekonder komplikasyonları azaltmak için kılavuzlarla tutarlı olarak daha fazla fiziksel aktiviteye katılım teşvik edilmelidir. Sedanterlikten kaçınmada fiziksel aktivitenin önemi tartışılmazdır. Tüm çocukların optimal fiziksel, duygusal ve psikososyal gelişimi için fiziksel aktivite gereklidir ve sağlık profesyonelleri fiziksel aktivitenin tanıtımında etkin rol oynamalıdır. Ancak CP’li bireylerin uygun fiziksel aktivite düzeyiyle alakalı birçok klinisyen ve ebeveynin soru işaretleri vardır.

Dünya Sağlık Örgütü, sağlıklı çocuk ve adölesanlarda günde 60 dakika hafif-orta şiddette egzersiz yapılmasını tavsiye etmektedir. Sedanter davranışların ise günde 2 saat ile sınırlandırılmasını söylemektedir. Yetişkinler için bu süreler günde en az 30 dakika hafif-orta şiddette egzersiz ve sedanter davranışların olabildiğince azaltılması şeklindedir. Bu mesajlar CP gibi hedef gruplara özel tavsiyeler içermemektedir. Makalede CP’li kişilerin egzersiz önerileri “FITT” çerçevesine göre verilmiştir.

Literatürdeki çalışmalara bakıldığında çalışmalar, genellikle 2-4 seans arasında yoğunlaşsa da ACSM 3-5 seans aralığını önermektedir. Bu stratejinin seanslar arasında yeterli iyileşmeyi sağladığı düşünülmektedir (24-36 saat). Haftada 1-2 seans ile başlanıp adaptasyonlar sağlandıkça kademeli ilerlenmesi de öneriler arasındadır. Çalışmalardaki yoğunluk ACSM verileriyle uygun bir haldedir. Ayrıca oturum zamanları da yine ACSM önerileriyle paralel en az 20 dakika sürmüştür.

1. Haftada en az 2-3 seans.
2. %60-95 aralığında Maksimum Kalp Atım Hızı, %40-80 aralığında Kalp Atım Rezervi, %50-65 aralığında VO2 peak’lik program.
3. En az 20 dakikalık seans, haftada 3 seans yapıldığında en az ardışık 8 hafta; haftada 2 seans yapıldığında en az ardışık 16 hafta.
4. Muskuloskeletal yaralanmaları azaltmak için ısınma ve soğumalar.

Geçmişte CP’li kişilerde kuvvet eğitimi spastisitede artışa, hareket açıklığında azalmaya neden olacağı gerekçesiyle kontraendike olarak düşünülmüştür. Ancak sonraki bazı çalışmalar bunun aksine hedefe yönelik kuvvet eğitiminin spastisiteyi olumlu etkilediğine inanmaktadır. Bu nedenle CP’li bireylerde kardiyorespiratuar eğitimle beraber kas kuvvetinin gelişimini hedefleyen stratejilerin verilmesi zorunludur. CP’li bireylerde yapılan kuvvet eğitimleri daha çok alt ekstremiteye odaklanmıştır.

Bu konudaki çalışmalar NSCA’nın yönergesine uygundur ve haftada 2-3 seans halindedir. NSCA kılavuzuna göre başlangıç düzeyindeki bireylerde aşırı kas yorgunluğu olmadan 1-2 setin 10-15 tekrardan fazlasına izin verilmeyen yük verilmelidir. Orta ve ileri düzey bireylerde 2-4 set halinde 6-12 tekrar arası verilebilir. Kişinin hedefleri, ihtiyaçları ve yetenekleri doğrultusunda kas kuvveti kazanımlarını maksimize etmek için büyük kas gruplarında ağırlık artışları yapılarak program ilerletilebilir.

NSCA, kuvvet eğitimlerinin 8-20 hafta arasında sürmesi gerektiğini önermektedir. CP’li çoğu birey bu aktivite düzeyine uyum sağlamak için zamana ihtiyaç duyabilir. Progresif yoğunluklarla daha uzun müdahaleler (12-16 hafta örneğin) kuvvette anlamlı gelişmeler elde etmede etkili olabilir.

Makale yazarları, CP’li kişilerde başlangıç düzeyi için direnç egzersiz programında en az 2-4 haftalık çok düşük dozajda eğitim verilmesi gerektiğini düşünmektedir. Bu alıştıma döneminde, basit faaliyetlere odaklanılmalıdır. Alıştırma döneminden sonra dozaj kademeli arttırılmalıdır. Bu dönemde artık karmaşık aktiviteler eklenebilir. Basit aktivitelerle güç değişimlerini tecrübe etmek için en az 8 haftayı varsayarsak, CP’li kişilerde eğitim etkisinin olasılığını en üst düzeye çıkarmak için en az 12–16 haftalık bir program önerilebilir.

CP’li kişilerde hareketsiz davranışları azaltmayı amaçlayan spesifik müdahalelerle beraber uygulanabilir bir başlangıç hedefi olmalıdır. Literatürdeki kanıtlar, sedanter zamanın sıklıkla kesintiye uğramasının metabolik sağlık ve hemostaz üzerinde yararlı etkilere sahip olabileceğini söylemektedir. Artan başlangıç aktivitesi, vücut ağırlığının korunmasına yardımcı olacak enerji harcaması sağlar ve kemik sağlığını iyileştirir.

CP’li kişiler, fiziksel olarak aktif hale gelmeye teşvik edilmelidir. Klinisyenler, CP gibi daha yüksek riskli popülasyonlarda egzersizin öneminin farkında olmalı, aynı zamanda hastaya özel egzersiz programının nasıl tasarlanacağı ile ilgili kurallara da dikkat etmelidir.