Kadın ve genç sporcular sporla ilişkili konküzyon (kafa sarsıntısı) için daha yüksek risk altındadırlar, boyun kasları kuvveti daha düşüktür ve iyileşme süreleri daha uzundur. Konküzyon geçirmiş sporcuların boyun kaslarının kuvvetinin azalması veya boyunla ilgili bir disfonksiyona sahip olmaları bunun tekrarlamasına neden olabilir. Bu nedenle boyun kas eğitimi sporla ilişkili baş ve boyun yaralanmalarının riskini azaltmak için iyi bir strateji olabilir. 

Bilimsel araştırmalar ne diyor?

Bu çalışmada boyun kuvvetiyle sporla ilişkili baş ve boyun yaralanmaları arasındaki ilişkiyi araştırmak ve boyun egzersizlerinin sporla ilişkili baş, boyun ve konküzyonu azaltma üzerindeki etkisi araştırılmıştır. 

Boyun kuvveti ile spora bağlı baş ve boyun yaralanmaları arasındaki ilişki:

• Azalmış boyun kuvveti veya boyun disfonksiyonu, spora bağlı konküzyon öyküsü olan sporcuların tekrar konküzyon geçirme riskini artırabilir.
• Genç sporcuların beyin sarsıntısı geçirme olasılığı, izometrik boyun kuvvetindeki her yarım kilogramlık artış için %5 azaldı.
• Konküzyonun devam etmesi, azalmış boyun-baş oranı ve azalmış boyun çevresi ile ilişkilendirildi.
• Bu anatomik özellikler, adolesan kadın atletlerde, adölesan erkek atletlere göre daha sık gözlenir.
• Derin boyun fleksör kaslarının dayanıklılığının artması, genç sporcularda sporla ilişkili konküzyon insidansı ile ilişkili değildir.

Boyun egzersiz programlarının sporla ilişkili baş ve/veya boyun yaralanmaları ve konküzyon insidansını azaltmadaki etkinliği:

Daha kuvvetli boyunların kafa hızındaki değişiklik üzerine etkisi vardır ve olası bir darbe geldiğinde kasıldıklarında konküyon riskini azaltabilirler.

Boyun egzersiz programlarının yetişkin sporcularda programa dahil edilmesinin baş ve boyun yaralanmalarının insidansını azalttığı bulunmuştur.

Boyun egzersizlerinin yaralanma azaltma programlarına programlarına dahil edilmesi, genç sporcularda konküzyon insidansını azaltmaya yardımcı olur.

Programı haftada üç veya daha fazla kez yapan adölesan sporcular, programı daha az sıklıkla tamamlayan sporculara kıyasla %59 daha az konküzyon bildirdi.

Daha Fazlasını Öğrenmek İster misiniz?  Fzt Furkan Yavaş ile ‘Sporcularda Omurga Sağlığının Değerlendirilmesi webinarını izlemek için her ay güncellenen webinar arşivine BURAYA tıklayarak ulaşabilirsiniz! 

Sporla ilişkili konküzyon, başa, yüze, boyuna veya vücudun herhangi bir yerine alınan ve başa ani bir kuvvetin iletilmesiyle sonuçlanan bir darbeden kaynaklanabilir. Daha kuvvetli boyunların kafa hızındaki değişiklik üstünde etkisi vardır ve olası bir darbe için kasıldıklarında sarsıntı riski azalabilir. Sporcu potansiyel bir darbe için hazırlık yapmıyorsa boyun kuvveti optimal boyun kasılmayı geliştirmez.

Bir sporcu, konküzyona yol açabilecek olası bir etkiye her zaman hazırlıklı olmayabilir veya farkında olmayabilir ve uygun boyun kas kuvvetine sahip olmasına rağmen, boyun sertliği olmaması nedeniyle potansiyel olarak riski azaltmada başarısız olabilir. Bu nedenle, sporla ilgili baş/boyun yaralanmaları ve konküzyon için risk azaltmada bağlamsal sınırlamalara da dikkat etmek önemlidir.

Kural değişiklikleri, spora özel ekipman önerileri ve modifiye edilmiş antrenman stratejileri ile birlikte boyun kuvvetlendirme egzersizleri, özellikle yüksek riskli sporcular için sporla ilgili baş/boyun yaralanmaları ve konküzyon için potansiyel bir önleme stratejisi olabilir. 

Klinik Çıkarım:

• Kuvvetli boyun kaslarına sahip olmak sporla ilişkili konküzyon riskini azaltabilir.
• Temas sporlarına katılan genç ve yetişkin sporcularında egzersiz programına boyun egzersizleri eklemenin baş-boyun yaralanmalası ve sporla ilişkili konküzyon riskini azalttığı bulunmuştur.

Hazırlayan: Fzt. Cansu Akkuş

Elliott J, Heron N and Versteegh T (2021) Injury Reduction Programs for Reducing the Incidence of Sport-Related Head and Neck Injuries Including Concussion: A Systematic Review. Sports Medicine, 51(11), 2373-2388
McCrory P, Meeuwisse W, Dvorak J, et al Consensus statement on concussion in sport—the 5th international conference on concussion in sport held in Berlin, October 2016 British Journal of Sports Medicine 2017;51:838-847.
Viano DC, Casson IR, Pellman EJ. Concussion in professional football: biomechanics of the struck player–part 14.Neurosurgery. 2007;61(2):313–27.

Daha Fazla Oku: Servikojenik Baş Ağrısının Değerlendirmesinde Aktif ve Pasif Fleksiyon-Rotasyon Testi