Alt trapezius kasındaki yapısal veya fonksiyonel bozukluklar, kronik boyun ağrısındaki etken faktörlerden biridir. Fonksiyonu dolayısıyla, alt trapez kasının koordinasyonuyla ilgili bozulmalar skapular kontrolde zayıflamalara ve servikobrakiyal yapılarda mekanik yüklenmelere sebep olur.Bu yüklenmeler mekanik boyun ağrısına zemin hazırlayabilmektedir. Buna ek olarak bazı çalışmalarda ise alt trapezius kasının kuvvetinin ve aktivitesinin boyun ağrılı hastalarda daha az olduğu gösterilmiştir.

değişimin yüzdesini incelemektir.

Klinikte alt trapezius kas disfonksiyonun değerlendirmesinde skapular hareket gözlemi ve manuel kas testi yaygın olarak kullanılmaktadır. Ancak bu yöntemler çok subjektif ve yanlı olabilmektedir. Ultrasonun ise kas morfolojisinin ve fonksiyonunun değerlendirilmesinde kullanılabileceği daha önceki çalışmalarda gösterilmiştir.Değerlendirmenin yanı sıra egzersiz sırasında ultrasonla biofeedback sağlanması; kasın aktive edilmesinde ve motor beceri kazanımının arttırılmasında etkili bir yöntemdir. Son yapılan çalışmalarla alt trapezius kasının istirahat ve kontraksiyon sırasındaki yapısal değişikliklerin ultrason ile hatasız bir şekilde görüntülenebileceği kanıtlanmıştır.Fakat kronik boyun ağrılı hastaların trapezius kasının klinik değerlendirilmesinde ultrason kullanımı araştırılmamıştır.

Bu çalışmanın amacı, tek taraflı boyun ağrısı olan ve herhangi bir ağrı çekmeyen bireylerde istirahat halindeki alt trapezius kasının kalınlığını ve kontraksiyon sırasında kas kalınlığındaki değişimin yüzdesini incelemektir.

Yaş,boy/kilo bakımından hiçbir fark bulunmayan 40 kadın katılımcı seçilmiştir. Bunların 20’si en az 3 aydır tek taraflı(sağ) kronik boyun ağrısı olan hastalar, diğer 20’si ise son 12 aydır hiç bir boyun ağrı öyküsü bulunmayan kişilerdir. Bütün katılımcılar sağ dominanttır. Boyun cerrahisi öyküsü, omuz, kol ve sırt ağrısı, anormal skapular pozisyon veya hareket (örn. Kanat skapula), skolyoz, nörolojik bozukluklar veya skapula çevresi kasları içeren bir antreman programına dahil edilmiş olan kişiler hariç tutulmuştur.

Görüntüleme Prosedürü

Katılımcılar kafaları orta hatta ve kolları yanda olacak şekilde yüzüstü yatırılmıştır. Bu pozisyonda ultrason cihazının referans noktası olarak 8. Torasik vertebradan işaretleme apılmıştır. Bilateral Alt trapez görüntüleme işlemi 3 durumda yapılmıştır;

1. Kollar yanda istirahat pozisyonunda,
2. Kol 120 derece abduksiyonda istirahat halinde,
3. Kol statik kontraksiyonla beraber 120 derece abduksiyonda.(Kompansasyonu engellemek için kontralateral taraftaki scapula sabitlenmiştir. 10 sn boyunca kontraksiyon istenmiştir.)(Üstteki resim)

   60sn aralıklarla, her durum için 2 kez görüntüleme yapılmıştır.

Kalınlık ölçümü ise T8 processus spinosusun 3 cm lateralinden ve kas sınırının iç kenarına dik olacak şekilde image J software kullanılarak yapılmış.(Fig. 2.)

Fig 2: 120 derece ve nötral istirahat halinde (A); 120 derece abduksiyonda statik kontraksiyon sırasında (B). Vertikal çizgiler alt trapez kasının kalınlığını göstermektedir.

Sonuç

İstirahatte alt trapezius kasının kalınlığı (0 ve 120 derece abduksiyon)

T-test sonuçlarına göre; kontrol grubunda sağ ve sol taraftaki alt trapez kasının kalınlığında anlamlı derecede fark bulunurken; boyun ağrısı olan grupta bir fark görülmemiştir. Boyun ağrısı olan grupta sağ alt trapez kasının kalınlığı, kontrol grubuna göre anlamlı derecede daha az bulunmuştur. Sol tarafta ise bir fark görülmemiştir

Bazı çalışmalar kas hacmi ve kas kuvveti arasında bir bağlantı olduğunu öne sürmüştür. Bu sonuçlar doğrultusunda boyun ağrısı olan kişilerin ağrısı olan taraftaki alt trapezius kasının kuvvetinde bir azalma olduğu düşünülebilir.

Alt trapezius kası fonksiyon olarak skapular stabilizasyonda önemli yere sahiptir. Ağrının kas içi ve kaslar arasındaki aktivitenin yeniden dağılımına yol açtığını öne süren ağrı adaptasyon teorisine dayanarak, alt trapezius kasının kalınlığının azalması, daha fazla ağrı veya yaralanmaya karşı korumak için ağrılı yapı üzerindeki yük değişiklikleri ile ilişkili olabilir.

Trapezius kas kalınlığındaki azalma, kullanılmamayla da bağdaştırılabilir. Çünkü boyun ağrısı genelde kolun kullanıldığı durumlarda(taşıma,çekme) artmaktadır.

İstirahatten kontraksiyona geçerken ki kas kalınlığındaki yüzdelik değişim ( 120 derece abduksiyonda)

Kontrol gurubu ve boyun ağrısı olan grup arasında ve bu grupların kendi içinde sağ ve sol tarafları arasında alt trapez kasının kalınlığındaki yüzdelik değişimler açısından anlamlı derecede bir fark bulunmamıştır. Bununla birlikte, kontrol grubunda izometrik kontraksiyon sırasında sağ taraftaki kas kalınlığı sol taraftakine göre çok daha fazlayken, boyun ağrısı olan grupta sağ ve sol tarafta bir fark görülmemiştir. Sol tarafta her iki grup arasında bir fark bulunmamıştır.

Kontraksiyon sırasında her iki grupta da kas kalınlığında artış görülmüştür. Kontrol grubundaki bu değişim boyun ağrılı gruba göre yaklaşık olarak %20 daha fazlayken, istatistiksel olarak anlamlı derecede fark bulunamamıştır. Gruplar arasındaki kontraksiyon sırasında kas kalınlığındaki yüzdelik değişim farkının az olması standart sapmayla doğrudan ilişkilidir.