No products in the cart.
Sporcu Sağlığı
Genç Atletlerde Spondilolizis Rehabilitasyonunda Dikkat Edilmesi Gerekenler
Gençlerin yarısı bel ağrısından şikayet etmektedir hatta aktif spor yapanlar daha yüksek oranla şikayetçidir. Ergenlerin büyüyen omurgasının değerlendirme ve tedavisinde gelişmiş yetişkin omurgasında olmayan değişkenler vardır. Ergenlerdeki bel ağrısının en sık ayırt edilebilen sebebi istmik spondilolizis, pars interartikularisdeki stres yaralanmasıdır.
Anatomi ve Yaralanma Mekanizması:
İstmik spondilolizis, overuse(aşırı kullanım) kaynaklı pars interartikularis stres yaralanmasıdır. Spondilolizis unilateral ya da bilateral olabilir ve genellikle L4-L5 verbebraları etkilenir. Yaralanma mekanizmasının aşırı ve çok tekrarlı ekstansiyon hareketinin, genellikle de rotasyon hareketi ile kombine olduğunda oluştuğu düşünülüyor. Spondilolizis riski bütün atletler için vardır ancak sık tekrarlı olarak ekstansiyon yapan atletlerde bu risk çok daha yüksektir. Beyzbol, fırlatma aktiviteleri, kriket, dalma, jimnastik, ağırlık kaldırma spondilolizis açısından risklidir.
Klinik Özellikler:
- Atletler çoğunlukla aktiviteyle artan özellikle de ekstansiyon hareketiyle artan fokal ağrı şikayetinde bulunurlar.
- Bacaklara yansımayan aksiyel bir bel ağrısından bahsederler.
- Lumbar lordoz ve hamstring gerginliğinde artış vardır.
- Tek bacak hiperekstansiyon testi uygulanabilir ancak bu test spondilolizis için hassas ve spesifik değildir.
- Görüntüleme çok önemlidir.
Sonuç Ölçümleri:
Oswestry Disability Index, Rolland-Morris Disability Questionairre gibi ölçümlerle ciddi limitasyonlar görülmüştür.
Dinlenme:
Bu kişilere en az 3 ay spora ara vermelerini önerilmektedir. Bazı çalışmalar dinlenme süresinde fizik tedaviye başlanmamasını söylerken bazı çalışmalarda ise fizik tedaviye mümkün olan en erken sürede başlanması gerektiği söyleniyor.
Brace’lemek (Ortezlemek):
Genellikle ekstansiyon ve rotasyonu limitleyecek şekilde omurgayı destekleyen ortezler kullanılır ancak bunların etkinliği kanıtlanmamıştır.
Fizyoterapinin Mantığı:
Spondilolizis lumbar instabilite ile birlikte segmental olarak rotasyon hareketi ve translasyon hareketinin artması sonucu oluşur. Transversus abdominis ve multifideus gibi omurgayı destekleyen kaslara odaklanmak önemlidir. Motor kontrol egzersizleri, transversus abdominis eğitimi, lumbar multifideus eğitimi ve dinamik lumbar stabilizasyon egzersizleri önerilmektedir. Ek olarak gövde stabilizasyonu, fonksiyonel esneme egzersizleri ve endurans egzersizleri de önerilmelidir.
Tedavinin Genel Çerçevesi:
Programın 1.fazı: Kas aktivasyonu ve esneme hareketleri sırasında statik ve nötral omurga pozisyonunda yapılmalıdır. Bu fazda derin abdominal kaslara ve multifidusa odaklanılmalıdır.
Programın 2.Fazı: Hastanın semptomları iyileşmeye başladıkça, ekstansiyon ve rotasyona teşvik edilmeli ancak tam olarak izin verilmemelidir. Bu hareketler yavaş yavaş geliştirilmelidir.
Programın Son Fazı: Klinisyenler lumbar omurgada kemik stres yaralanması olduğunu unutmamalı, sporcular bir aktivite sırasında tüm vücudunu kullanır. Başka bölgelerdeki yetersizliklerden dolayı omurgaya daha fazla yük binmiş olabilir dikkat edilmelidir.
Sonuçlar:
Gençlerde oluşan spondilolizis için fizyoterapi ve rehabilitasyon uygulamaları şiddetle önerilmektedir. Bu çalışma daha çok bir ekspert görüşüne dayansa da genel anlamda klinisyenlere güvenli ve etkili bir tedavi çerçevesi çizmektedir. Daha kapsamlı çalışmalara ihtiyaç vardır.
Hazırlayan: Burcu Zehra Sivri