Bisiklette, sele yüksekliği alt ekstremite eklemlerinin mekanik çalışmasını değiştirir ve pedal çevirme verimliliğini değiştirir. Şimdiye kadar, birçok araştırmacı statik değerlendirmeler veya dinamik değerlendirmeler olarak en uygun sele yüksekliğini seçmek için farklı bisiklet ayarlama yöntemleri önermiştir. 

Statik bir değerlendirmede sele yüksekliğini ayarlamak için trokanterik yükseklik ve bacak uzunluğu gibi antropometrik ölçümler yaygın olarak kullanılmaktadır. Gregor ve Broker, bisiklete binme sırasında optimum koltuk yüksekliği olarak% 106-109 arasında bir bacak uzunluğu önermiştir. Bu antropometrik çalışmalar, bacak uzunluğunu ischiumdan zemine olan mesafe olarak kabul eder ve krank koltuk borusuna paralel olduğunda pedal aks tüpü merkezinden sele yüksekliği ölçmektedir.

Bilimsel çalışmalar ne diyor?

Dinamik bir yaklaşım için pedal hareket ederken sele yüksekliğinin diz açısı üzerindeki etkisinin değerlendirildiği bazı çalışmalarda 2D hareket analizleri kullanılmıştır. Lateral pelvik eğimin statik değerlendirmelere göre diz fleksiyonunu yaklaşık 5-6 ° arttırdığı bildirilmiştir. Bu bulgulara göre, statik bir değerlendirme sırasında diz fleksiyon açısı 25-35 °, dinamik bir değerlendirme sırasında 30-40 ° ‘lik bir açıya karşılık gelebilir. Bununla birlikte, hamstring esnekliği gibi diğer değişkenlerin pedal çevirme sırasında diz açısını da etkileyebileceği gösterilmiştir (dinamik değerlendirme), çünkü hamstring uzunluğu sele yüksekliği değiştikçe değişir ve bu, bisikletçilerin sele yüksekliğini hamstring esnekliğine göre seçmelerini sağlayabilir. 

Çeşitli yaklaşımlar göz önüne alındığında, bu çalışma sele yüksekliğini ayarlamak için statik ve dinamik yöntemleri karşılaştırmak için yapılmıştır. İyi eğitimli sürücülerde sele yüksekliği, antropometri, pedal çevirme açıları ve hamstring esnekliği arasındaki ilişkiyi alışılmış bisiklet uyumlarını kullanarak incelenmiştir. Gregor ve Broker referansının pedal çevirirken 30-40 ° ‘lik bir diz fleksiyon açısı sağlamayacağını varsayılmıştır. Ek olarak, hamstring esnekliğinin yüksek düzey bisikletçiler tarafından seçilen eyer yüksekliğini etkileyebileceğini varsayılmıştır.

Çalışmaya yirmi üç üst düzey erkek bisikletçi katılmıştır  Çalışma Gregor ve Broker referansına göre 2 gruba ayrılmıştır. % 106- 109 dışında göreceli sele yüksekliği seçen bisikletçiler grup A’da (n = 10) kümelenirken, aralık içinde göreceli sele yüksekliği seçen bisikletçiler grup B’de (n = 13) kümelenmiştir. 

Başlangıçta, aynı araştırmacı tarafından sele yüksekliğini, gövde eğimi, gövde yüksekliğini ve bacak uzunluğunu ölçmek için antropometrik bir bant kullanılmıştır. 

2D analizi gerçekleştirmek için,  büyük trokanter, lateral femoral kondil, lateral malleol ve beşinci metatarsofalangeal eklemin lateral yönüne 15 mm çapında yansıtıcı markörler yerleştirilmiştir. 10 dakikalık bir ısınmadan sonra, bisikletçiler trainer üzerinde 90-100 rpm’de 6 dakikalık bir deneme yaptılar. Kendi bisikletlerini, bisiklet ayakkabılarını ve klipssiz pedallarını, elleri düşmüş bir pozisyonda pedal çevirirken kullandılar. 50 Hz örnekleme frekansındaki sagital videolar, denemenin son 2 dakikası boyunca, her bir bisikletçinin sağ alt ekstremitesinden, hareket düzlemine dikey 10 m uzakta tek bir kamera ile elde edildi. Döngü testinden sonra, bisikletçilerin hamstring esnekliği pasif diz testi ile ölçülmüştür.

Bu çalışma antropometrik ölçümlere (% 106-109) dayanan statik bir yöntemin, yüksek seviye bisikletçilerdeki pedal çevirme (30-40 °) sırasında optimum diz açısı sağlamadığını göstermektedir. Bunun nedeni, uzun bir süre önce (1990’larda), klipsiz pedallar yerine ayak klipsinin kullanıldığı koltuk uzunluğundan koltuk yüksekliğini tahmin etmek için yapılan çalışmaların çoğunluğunun olabilir. Bu çalışma, klipssiz pedallar kullanıldığında koltuk yüksekliğini tahmin etmek için yeni bir dizi bacak uzunluğu önermektedir (% 108.6-110.4).

Sonuçlar, sele yüksekliğinin bacağın (statik yöntem)% 106’sından 109’una ayarlanmasının, pedal çevirirken (dinamik yöntem) optimum diz açısı sağlamadığı görüşünü desteklemektedir. Modern pedallar kullanarak en uygun sele yüksekliğini (SH) ayarlamak için pedal çevirirkenki diz açısı (KA) bacak uzunluğunu (E) ve önerilen diz açısını ilişkilendiren yeni bir denklem (SH = 22.1 + [0.896E] – [0.15KA]) önerilmektedir. Bu denklemin bir sonucu olarak, bacağın % 108.6-110.4’lük yeni bir sele yüksekliği aralığı önerilmektedir. Sele yüksekliğindeki değişiklikler hareket aralığını ve alt  ekstremite eklemlerinin mekanik çalışmasını değiştirir. 

Klinik Çıkarım: Sele yüksekliği bacağın % 108.6-110.4’lük kısmına gelecek şekilde özellikle sınırlı hamstring esnekliğine sahip bisikletçilerde küçük artışlar ile ayarlanmalıdır. Antropometrinin yanı sıra, fizyoterapistlerin pedal çevirme verimliliğini optimize etmek için bisiklet konfigürasyonlarının kinematik analizini düşünmeleri gerekmektedir.

Hazırlayan : Abdulsamet Celayır

Referans: Ferrer-Roca, V., Roig, A., Galilea, P., & García-López, J. (2012). Influence of saddle height on lower limb kinematics in well-trained cyclists: static vs. dynamic evaluation in bike fitting. The Journal of Strength & Conditioning Research, 26(11), 3025-3029.

Daha fazla oku: Bisiklet Biyomekaniği Optimizasyonu – Bisiklet Montajının Gelişimi