Giriş

Alt ekstremite osteoartriti (OA), 60 yaşındaki kişilerin yaklaşık %10-20 sinde diz ağrısına neden olan yaygın bir eklem rahatsızlığıdır. OA yönetimine yönelik uluslararası kılavuzlar, farmakolojik olmayan temel tedavi yöntemi olarak egzersiz temelli yaklaşımı önermektedir. Egzersiz temelli yaklaşımların, farmakolojik tedavilerle karşılaştırıldığında nispeten güvenli olmakla birlikte semptomları ve yaşam kalitesini iyileştirdiği gösterilmiştir. Literatürde OA de egzersiz tedavisinden sonra ağrı ve fonksiyonel sonuçların iyileştiğini gösteren çok sayıda meta-analiz bulunmaktadır. 

Bu sistematik derleme ve meta-analizde ise egzersiz tedavisinin ağrı, fonksiyon, performans ve yaşam kalitesi açısından etkinliğini kapsamlı bir şekilde incelemek amaçlanmıştır. 

Metodoloji

Diz veya kalça OA tanısı olan, kalça eklem protezi ameliyatı geçirmemiş katılımcıların yer aldığı, ek tedavi olmaksızın sadece egzersiz müdahaleleri (egzersiz türünden bağımsız olarak) içeren ve ağrı, fonksiyon, performans veya yaşam kalitesi sonuçlarının raporlandığı randomize kontrollü çalışmalar (RCT) meta-analize dahil edilmiştir. 

Birincil sonuç parametresi ağrı; ikincil sonuç parametreleri ise kişinin kendi bildirdiği fonksiyon, performans ve yaşam kalitesi olarak belirlenmiştir. Performans ölçümleri için yürüyüş/yürüme parametrelerine (örn. yürüme mesafesi, yürüme süresi vb.) öncelik verilmiştir. 

Sonuç

77 RCT (6472 katılımcı) meta-analiz için uygunluk kriterlerini karşılamıştır. Diz OA nin en sık çalışılan eklem bölgesi olduğu bildirilmiştir. 

Elde edilen veriler, 8 haftaya yakın uygulanan egzersiz tedavisinin ağrı, fonksiyon, performans ve yaşam kalitesi için anlamlı faydaları olduğunu doğrulamaktadır. Tüm sonuçlarda, egzersiz tedavisinin etkilerinin egzersize başladıktan 2 ay sonra zirveye ulaştığı ve sonuçlara bağlı olarak 9 – 18 ay arasında zaman içinde kademeli olarak azaldığı görülmüştür. Ek olarak; daha genç (< 60 yaş) olan, diz OA olan ve eklem replasman ameliyatını beklemeyen katılımcıları araştıran çalışmalarda egzersiz tedavisi sonrası ağrı parametresinde daha belirgin bir azalma olduğu rapor edilmiştir. Benzer şekilde, genç katılımcılarla yapılan araştırmalarda da egzersiz tedavisinden sonra daha iyi fonksiyonel iyileşme olduğu bildirilmiştir. 

Klinik Çıkarım

Sonuçlar, 8 haftada egzersiz tedavisinin ağrı ve fonksiyon açısından anlamlı orta düzeyde fayda sağladığını göstermektedir. Alt ekstremite OA tedavisinde bu sonuçlar göz önünde bulundurulmalı ve egzersiz temelli yaklaşımlar benimsenmelidir. 

Hazırlayan: Fzt. Begüm SİMEN

Daha Fazla Oku: Diz Osteoartrit Tedavisi