Kemoterapinin neden olduğu periferal nöropati, bazı kemoterapötik ajanlara ikincil olarak ortaya çıkan periferik sinir sisteminin hasarı ve işlev bozukluğudur. Nöronal hasarın derecesi, kemoterapötik ajan, tedavi sıklığı ve süresi, kümülatif doz, diğer nörotoksik ajanların kullanımı ve en sık da diyabetik nöropatilerin varlığı gibi birçok faktöre bağlıdır. Nöropatinin şiddeti genellikle tedavi kesilene kadar artar.

Belirtileri Nelerdir?

Semptomlar, hangi tür sinir liflerinin etkilendiğine göre değişebilir. Hastalar genellikle kas güçsüzlüğü, miyalji ve yürüme güçlüğü ile doktora başvurur. Örneğin bireyler eldiven veya çorap giyilen bölgelerinde çift taraflı ağrılı parestezi, disestezi, soğuğa duyarlılık, allodini, karıncalanma ve uyuşukluk ile hissedebilirler. Hastalar ayrıca yanma, şok benzeri veya elektrikle tanımlanan kas krampları ve ağrı da bildirebilirler.

Otonom sinirler etkilenirse ortostatik hipotansiyon, kabızlık, üriner retansiyon, düzensiz kalp ritmi ve cinsel işlev bozukluğu ortaya çıkabilir.

Tedavi

Kemoterapinin neden olduğu periferal nöropatinin ana tedavisi, rahatsız edici ajanın kesilmesi veya uygulama dozajını veya sıklığını azaltmaktır. Bu durumda tedavi düzenini değiştirmek kemoterapinin tüm etkilerinden daha ağır basmalıdır.

Bu bireylerdeki denge problemleri, zayıflıklar, yürüme anomalilikleri, duyu kayıpları için rehabilitasyon uygulanmalıdır. Düşmeyi önlemek ve hareket miktarını arttırmak için ortezler veya yardımcı cihazlar kullanılabilir. Bunun yanında ev ve çevre düzeni de kişiye uygun olarak (kayan halıları kaldırmak, yeterli ışıklandırma sağlamak vb.) düzenlenmelidir. Bunlara ek olarak bir ergoterapist günlük işleri kolaylaştırıcı ekipmanlar (yemek kapları, düğme kancaları için genişletilmiş tutamaçlar) tavsiye edebilir.

Ayrıca transkutanöz elektrik stimulasyonu ile nörostimulasyonun, periferal nöropatinin tedavisinde faydalı olduğu bulunmuştur. Bu yöntemler ağrı için ilaç kullanamayan bireylerde yardımcı tedavi olarak kullanılabilir.

Hazırlayan: Ayşe Demirtaş

Referans
Frontera, W. R., Silver, J. K., & Rizzo, T. D. Essentials of Physical Medicine and Rehabilitation E-Book. Elsevier Health Sciences.

Daha fazla oku: Abdomino-Pelvik Kanser Ameliyatı Sonrası Rehabilitasyon Programı