Parkinson hastalığı, yürüme bozukluğu ve postür disfonksiyonu sık görülen semptomlar olan ilerleyici bir nörodejeneratif bozukluktur. Parkinsonlu kişilerin çoğunun düşme riski yüksektir ve genellikle ayaklarını sürüyen, azalan kuvvet ve artan rijidite ile kararsız bir yürüyüşe sahiptirler. Genellikle ön ayaktaki plantar kuvvetlerin azalmasından kaynaklanan azalmış bir ön salınım fazı vardır, bu da, adım uzunluğu ve yürüme hızı sırasında bacak ivmesinin azalmasına neden olur. Bununla birlikte hastalığın erken evresinde yürüme bozukluğu semptomlarının bir kısmını kaçırmak mümkündür.
 

Yürüyüşün yüzey elektromiyografisi, parkinsonlu kişilerde postural instabiliteye yol açabilecek anormal yükleme tepkisi gibi durumların teşhisi için uygulamalara sahiptir. Ayrıca duruş aşamasında gastrocnemius kası aktivitelerinin daha düşük olduğu, aktivasyon modellerini modüle etme kabiliyetlerinin azaldığı ve aktivitelerinin sabit olmadığı bildirilmiştir.Parkinsonlu kişilerde ayrıca duruş fazı sırasında tibialis anterior aktivitesinin, geç salınım sırasında tibialis anterior genliğinin azalması  ayak ve adım uzunluğunun sınırlı kontrolü ile motor kontrolündeki bozulmayı yansıtmaktadır.

Bu çalışma, yürüyüşteki kinematik ve klinik değişiklikler tespit edilmeden önce yürüme bozukluğunun erken tespiti için parkinsonlu kişileri izleme potansiyeline sahiptir. Erken evre parkinson hastalığı olan kişilerin, sağlıklı yaşlı yetişkinlerin ve kısa mesafeli yürüyüş sırasında sağlıklı genç yetişkinlerin nöromüsküler stratejilerindeki farkı araştırılmıştır.

Yöntem

Tibialis anterior ve medial gastroknemius kaslarından yüzey elektromiyogramı, giyilebilir sensörler kullanılarak düz bir yüzeyde kısa mesafeli yürüme sırasında erken evre parkinsonlu 24 kişi, 24 sağlıklı yaşlı yetişkin ve 24 sağlıklı genç yetişkin olmak üzere 72 denek  hızlanma verileri ile birlikte kaydedildi. Sağlıklı yaşlı yetişkinler çalışmada parkinsonlu bireylerin yaş ve cinsiyeti yaklaşık olarak eşleştirildi. Parkinson hastalarının motor semptomlarının şiddeti, hareket bozukluğu MDS-UPDRS, Hoehn ve Yahr  ölçeğinin motor muayene bölümünün yönergelerine göre değerlendirilerek seçildi.

Elektrotlar, sol ve sağ bacakların medial gastroknemi kası ve tibialis anterior kaslarına yerleştirildi. TA kasına yerleştirilen sensöre yerleştirilen ivmeölçer, yürüyüş aralıklarını hesaplamak, yürüyüşü incelemek için kullanıldı.

Deney Protokolü

Katılımcıların bir klinikte beyaz işaretleyicilerle düz bir zeminde işaretlenmiş bir yol boyunca yürümeleri istendi. Düz çizgi yürüyüş segmentlerinin uzunluğu 2 m den fazlaydı ve tüm katılımcıların en az 2 tam iki ayaklı yürüyüş döngüsü yaptırıldı. Katılımcılar kendi uygun hızlarında yürüdüler. Değerlendirmeler ayrıca referans ve ikinci görüş için video kaydedildi.

Bacağın topuk vuruşu, hızlanma eğrisindeki en yüksek tepe olarak tanımlandı. Aynı bacağın iki ardışık topuk vuruşu arasındaki fark yürüyüş döngüsü olarak alındı.

Sonuç

Tibialis anterior kasının, yürüme SW fazı sırasında parkinsonlu kişilerde yaşa uygun kontrollere kıyasla daha aktif olduğu bulunmuştur. Tibialis anterorun, yürüyüşün SS fazı dışındaki tüm fazlar için sağlıklı genç yetişkinlerin arasında daha aktif olduğu da bulunmuştur.

Parkinsonlu kişiler için medial gastrocnemius kasının yürüyüşün tüm evrelerinde diğer gruplara göre daha az aktif olduğu gözlenmiştir.

Parkinson erken bireylerde yaşa uygun kontrollere ve genç kontrollere kıyasla tibialis anteror ve medial gastrocnemius  kaslarının birlikte aktivasyonunun anlamlı derecede yüksek olduğu, modülasyonun azaldığı ve asimetrinin arttığı bulunmuştur.

Parkinsonlu birçok kişi düşük duruş ve yürüme zorluğu puanlarına sahipken, Parkinsonlu bireylerin ve sağlıklı yaşlı yetişkinlerin arasındaki sEMG farkı anlamlı bulunmuştur.

Klinik Çıkarım

Çalışma, erken evre parkinsonlu kişilerin yürüme bozukluğunu izlemek için yürüyüşün alt aşamalarını izlemenin önemini göstermiştir.Hem evre 1 hem de evre 2 parkinsonlu kişiler için, yürüme bozukluğunun erken tespiti ve daha sonra hastalığın ilerlemesinde yürüme bozukluğunun erken saptanması ve düşmelerin önlenmesi potansiyeline sahiptir. 

Hazırlayan: Fzt. Dilek Üstün

Muscle activation strategies of people with early-stage Parkinson’s during walking
Sana M. Keloth, Sridhar P. Arjunan, Sanjay Raghav & Dinesh Kant Kumar

Daha Fazla Oku: Parkinson Hastalığı İçin Egzersiz Eğitiminin Yararları ve Mekanizmaları