Yaşlanma süreci, güç, statik ve dinamik denge gibi bazı fiziksel ve psikolojik yönlerin bozulmasıyla bağlantılıdır ve bu durum fiziksel aktiviteyi düşürerek yaşlı popülasyonda düşme riskini arttırmaktadır. Yapılan çalışmalarda düşme korkusu, “günlük yaşamın zaruri, tehlikeli olmayan faaliyetleri sırasında düşmelerden kaçınmada düşük öz-yeterlik algısı” olarak tanımlanmaktadır ve prevalansı %21 ile %85 arasında değişmektedir. Düşme korkusu, özellikle kadınlarda olmak üzere, yaşlı yetişkinlerde ciddi sonuçları olabilen yaygın bir sorun olarak tanımlanmıştır. Ayrıca, postüral kontrolün ikincil dejenerasyonuna yol açabilen ve böylece düşme riskini daha da artıran içsel ve değiştirilebilir bir düşme riski faktörü olarak da kabul edilmiştir.

Pilates, yaşlı bireylerde yaralanmanın önlenmesi, denge, duruş ve psikolojik durumun iyileştirilmesi ile ilişkili bir egzersiz yöntemidir. Pilates, derin gövde ve pelvik taban kaslarının motor kontrolünün yanı sıra lomber-pelvik stabilizasyona odaklanmaktadır. Özellikle transversus abdominis ve multifidus kasları, kronik bel ağrısı olan bireylerde genellikle inhibe olmaktadırlar ve pilates yoluyla bu kasların aktivasyonu, kronik bel ağrısının iyileştirilmesi ile ilişkilendirilmiştir. Kronik bel ağrısı, yaşlı erişkinlerde fonksiyonel güçlükle ilişkili yaygın bir kas-iskelet sistemi hastalığıdır ve kronik bel ağrılı hastalarda postüral kontrolün koordinasyonu etkilenebilmektedir.

Bilimsel çalışmalar ne diyor?

Yapılan bir çalışmanın amacı kronik bel ağrısı olan, 65 yaş üstü, toplumda yaşayan kadın popülasyonunda pilates ve fizik tedavinin düşme korkusu, fonksiyonel denge ve bel ağrısı üzerindeki etkilerini değerlendirmektir.

Çalışmaya 103 kişi dahil edilmiş ve fizyoterapi grubunda 50, fizyoterapi ve pilates grubunda 47 olmak üzere 97 birey çalışmayı tamamlamıştır. Dahil etme kriterleri; en az üç ay süreyle kronik bel ağrısı olması; radikülopati, kırık, stenoz veya tümörler gibi omurgada başka hasarların olmaması; bireyin alışılmış bir pilates uygulayıcısı olmaması ve temel günlük aktiviteleri gerçekleştirmek için fiziksel özerkliğinin olması olarak belirlenmiştir.

Her iki gruba da fizyoterapi müdahalesi, haftada 2 kez, 40 dakika süreyle 100 Hz lik nabız frekansı ile Transkutanöz Elektrik Sinir Stimülasyonu (TENS), 20 dakika masaj ve bel bölgesi germelerinden oluşmuştur. Bu tedaviye ek olarak pilates grubuna ayrıca haftada iki seans pilates egzersizleri (seans başına bir saat) uygulanmıştır. Hastalar başlangıçta ve altı haftalık tedaviden sonra değerlendirilmiştir. Düşme korkusu, Uluslararası Düşme Etkililik Ölçeği ile, fonksiyonel hareketlilik ve denge Timed Up and Go Testi ile, ağrı ise sayısal derecelendirme ölçeği ile değerlendirilmiştir.

Fizyoterapi tedavisine pilatesin eklenmesi düşme korkusu, ağrı yoğunluğu, fonksiyonel yetenek ve dengeyi önemli ölçüde iyileştirmiştir.Bireylere altı haftalık pilates müdahalesinin eklenmesiyle düşme korkusu azalmış, fonksiyonel yetenek ve denge gelişmiştir. Düşme korkusu yalnızca pilates grubunda, altı haftalık müdahaleden sonra önemli ölçüde azalmış ve bireylerin günlük aktiviteleri düşmeden gerçekleştirme becerilerine olan güvenleri artmıştır.

Her iki terapötik müdahalede bel ağrısı yoğunluğunun iyileştirilmesinde etkili olmuştur ancak pilates grubunda daha iyi sonuçlar elde edilmiştir. Kronik bel ağrısı, etiyolojisi derin gövde kaslarının bozulmuş kas aktivasyonuna bağlanabilen karmaşık bir kas-iskelet sistemi hastalığıdır. Bu öncül dikkate alındığında, sonuçlar pilates müdahalesine bağlı gövde kası aktivasyonundaki iyileşmenin, kendi kendine bildirilen sırt ağrısında anahtar faktör olduğunu ve her iki müdahale grubunun da altı haftalık tedaviden sonraki ağrı değerlendirmesinde daha iyi puanlar elde ettiğini göstermektedir. Bununla birlikte, pilates müdahalesi alan grupta ağrıda önemli bir iyileşme gözlenmiş ve bu pilatesin kronik bel ağrısının yönetimi için yararlı bir terapötik seçenek olduğunu belirtilmiştir.

Klinik Çıkarım: Bu çalışmada elde edilen sonuçlar, fizyoterapi müdahalesine pilates eklenmesinin, 65 yaşın üzerindeki kronik bel ağrısı olan kadınlarda düşme korkusu, fonksiyonel denge ve ağrı yoğunluğu konularında iyileşme sağladığını göstermektedir.

Hazırlayan: Fzt. Büşra Ergin

Referans: Cruz-Díaz, D., Martínez-Amat, A., Manuel, J., Casuso, R. A., de Guevara, N. M. L., & Hita-Contreras, F. (2015). Effects of a six-week Pilates intervention on balance and fear of falling in women aged over 65 with chronic low-back pain: A randomized controlled trial. Maturitas, 82(4), 371-376.

Daha fazla oku: Tai Chi’nin İnmeli Yaşlılarda Fiziksel Fonksiyon Düşme Oranları ve Yaşam Kalitesi Üzerine Etkileri Nasıldır?