Omuz ağrısı, muhtemelen judo, basketbol veya hentbol gibi sık üst ekstremite kullanımı gerektiren spor yapan yetişkin ve ergen sporcuların yaşadığı en yaygın semptomdur. Aslında, tekerlekli sandalye kullananların genel nüfusunun% 45 kadarının eklem dejenerasyonu, rotatör manşet yaralanması veya omuzu etkileyen kas rahatsızlıkları göstereceği gösterilmiştir. Ayrıca, tekerlekli sandalye sporlarına katılan deneklerin, tekerlekli sandalye kullanan genel popülasyona göre önemli ölçüde daha fazla üst ekstremite semptomları yaşama olasılığı vardır. Tekerlekli sandalyeli sporcularda omuz ağrısı prevalansı % 76'ya kadar ulaşabilir. 

Omuz ağrısının yaygın olarak bildirilen bir nedeni, omuzu çevreleyen kas sistemindeki tetik noktalarının (TrP) varlığıdır. Tetik noktaları, iskelet kasları içindeki gergin bantların aktif veya gizli olabilen hassas noktalarıdır. Tetik noktaları, mekanik stimülasyon  sırasında hastanın semptomlarını yeniden üreten veya bir hasta tarafından gerçekleştirilen aktivitelere benzer aşırı strese maruz kaldıklarında, sevk edilen ağrıyı ortaya çıkarırlarsa aktif kabul edilir. Tersine, latent TrP'ler, mekanik olarak hastanın semptomlarını yeniden üretmez.

Bilimsel çalışmalar ne diyor?

İki çalışma, supraspinatus, infraspinatus, subscapularis ve üst trapezius içindeki aktif TrP'ler tarafından ortaya çıkan yönlendirilen ağrının, omuz ağrısı olan birçok deneğin yaşadığı semptomları yeniden ürettiğini bulmuştur. Başka bir çalışma, benzer bir kas sisteminde omuz ağrısı olan elit yüzücülerdeki aktif TrP'lerin varlığını bulmuştur.

Basınç ağrı eşikleri

Basınç hissinin ilk ağrıya dönüşmesi için gereken minimum basınç miktarı olarak tanımlanan basınç ağrı eşikleri (PPT),  mekanik basınç algometresi ile değerlendirilmiştir. Çalışmada PPT, C5-C6 zigapofizeal eklem, deltoid kası ve ikinci metakarpal üzerinden bilateral olarak değerlendirilmiştir.

Kas TrP muayenesi

Üst trapezius, supraspinatus, infraspinatus, teres minor, teres major, latissimus dorsi, subscapularis, pektoralis minor, pektoralis majör ve deltoid kaslarında tetik noktaları, TrP tanısında 7 yıllık deneyime sahip kör bir değerlendirici tarafından bilateral olarak incelenmiştir. TrP’nin tanısı, Simons ve arkadaşları tarafından doğrulanmış ve tanı 4 faktörden oluşur.  Madde 1 iskelet kasında elle tutulur bir gergin bant, madde 2 gergin bir bant içinde aşırı duyarlı bir noktanın varlığı madde 3, TrP sıkıştırmasına yanıt olarak yönlendirilen ağrı varlığı ve madde 4, gergin bandın çarpıtılmasıyla ortaya çıkan lokal seğirme tepkisi. Lokal ve yönlendirilmiş ağrı bireyin yaşadığı semptomları yeniden ürettiğinde TrP'lerin aktif olduğu kabul edilmiştir. Sıkıştırma ile ortaya çıkan lokal ve yönlendirilen ağrı, herhangi bir bilinen ağrı semptomunu yeniden üretmediğinde, TrP'ler gizli olarak kabul edilmiştir.

Gövde kontrolü olan / olmayan tekerlekli sandalyeli basketbolcularda kas TrPlerinin dağılımı

Omuz ağrısı olan seçkin erkek WCB oyuncuları içinde TrP'lerin gövde kontrolüne göre dağılımı, etkilenen omuzdaki pektoralis majör kası için sadece anlamlı derecede farklıdır ancak kalan kaslar için değildir. Etkilenen omuzdaki pektoralis majör kasında ( n = 4,% 57) aktif TrP'ler omuz ağrısı ve gövde kontrolü olan erkek elit WCB oyuncularında en yaygın olanıdır.

Omuz ağrısından muzdarip erkek elit WCB oyuncularının, omuz ağrısı olmayan elit erkek WCB oyuncularına ve omuz ağrısı olmayan sağlıklı basketbolculara göre C5-C6 zigapofizeal eklemde ve ikinci metakarpalda daha düşük PPT'ler sergiledikleri bulunmuştur. Ek olarak, boyun-omuz kas sistemindeki aktif TrP'lerin ortaya çıkardığı sevk edilen ağrı, omuz ağrısı olan elit WCB oyuncuları grubundaki ağrı semptomlarını yeniden oluşturmuştur. Tekerlekli sandalyeli sporcularda omuz ağrısı oldukça yaygındır ve güçten düşürücü olabilir.

Tekerlekli sandalyeli sporcularda omuz ağrısının nedeni çok faktörlü görünmektedir ve omuz kas sisteminin aşırı kullanımını ve itme için tekrarlayan kullanımla ilişkili yapıları, spor sırasında kolların omuz hizasının üzerinde kullanılmasını ve tekerlekli sandalyeyi manevra etmeyi  ve ayrıca zayıf gövde kontrolünü içerebilir. Üst trapez ve supraspinatus kaslarındaki aktif TrP'lerin omuz ağrısı çeken elit erkek WCB oyuncularında en yaygın olduğu bulunmuştur. Bu kaslara muhtemelen basketbol sırasında aşırı yüklendiği için bu beklenen bir bulgudur, ancak aynı zamanda tekerlekli sandalye kullanımı sırasında ve kasların aşırı yüklenmesi TrP'lerin gelişimine katkıda bulunan ana faktör olarak önerilmiştir. Bununla birlikte, TrP'lerin, bu durumda gizli TrP'lerin varlığının, omuz ağrısı olmayan elit WCB oyuncuları ile sağlıklı basketbolcular arasında önemli ölçüde farklı olmadığını gözlemlenmiştir bu da gizli TrP'lerin varlığının tekerlekli sandalye kullanımıyla ilişkili olmadığını düşündürmektedir. 

Aktif TrP'lerin varlığının tekerlekli sandalye kullanımından çok semptomların varlığıyla ilişkili olması olasıdır. Aslında, Hidalgo-Lozano ve arkadaşları omuz ağrısı olan elit yüzücülerde aktif TrP'lerden etkilenen benzer kas yapısını bulmuştur. Bu nedenle, tekerlekli sandalye kullanımının potansiyel bir rolünü doğrulamak için, aktif TrP'lerin varlığının elit WCB oyuncuları ile omuz ağrısı olan sağlıklı basketbol oyuncuları arasında farklı olup olmadığını karşılaştırmak ilginç olacaktır.

Bu popülasyonda sadece aktif TrP'lerin değil, latent mevcudiyeti de ilgili bir faktör olabilir, çünkü latent TrP'ler değişmiş motor çalıştırma ve verimlilikle sonuçlanabilir ve böylece denekleri potansiyel yaralanmaya yatkın hale getirebilir. Örneğin, baskın omzun üst trapez ve pektoralis minör kaslarındaki latent TrP'lerin omuz ağrısı olan WCB oyuncularına kıyasla omuz ağrısı olmayan erkek WCB oyuncularında ve sağlıklı basketbolcularda en yaygın olanı olduğunu not etmek ilginçtir. Bu kaslar, omuzun düzgün kontrolü için oldukça önemlidir. Aslında, Simons ve arkadaşları gizli TrP'lerin tedavisinin, gelecekte aktif TrP'ler geliştirme olasılığını potansiyel olarak azaltabileceğini öne sürmüştür. Bu nedenle, klinisyenler spor oyuncularını incelerken aktif ve gizli TrP'leri tanımlamayı düşünmelidir. Kas sistemindeki TrP'lerin varlığını göz önünde bulundurarak tekerlekli sandalyeli sporcularda uygun önleyici ve yönetim stratejilerini belirlemek için daha fazla araştırma gereklidir.

Bu çalışma, asemptomatik elit erkek WCB oyuncuları ve elit erkek güçlü vücutlu basketbolculara kıyasla omuz ağrısı olan elit erkek WCB oyuncularında lokalize aşırı duyarlılığı ve önemli sayıda aktif TrP'yi tanımlamıştır. Aktif TrP'lerin mekanik olarak uyarılmasıyla ortaya çıkan sevk edilen ağrı, omuz ağrısı olan WCB oyuncularında bildirilen semptomları yeniden oluşturmuştur. Omuz ağrısı olmayan WCB oyuncuları ile sağlıklı basketbolcular arasında hiçbir fark gözlenmemiştir. Aktif TrP'lerin uygun şekilde yönetilmesi, omuz ağrısı olan WCB oyuncularında ağrı ve sakatlığın azalmasına neden olabilir.

Klinik Çıkarım: Profesyonel olarak tekerlekli sandayede basketbol oynayan erkek sporcularda trigger point görülmektedir. Trigger point latent veya aktif olabilir. Sporcularda bunun engellenmemesi durumunda ağrı oluşacağından performans etkilenebilir. Trigger pointin tedavisinin şahsi kanaatimce güzel ve etkili çözümü postizometrik relaksasyonla çözülebilir.  

Hazırlayan: Fzt. Sefer Ali İnanıcı

Referans

Ortega-Santiago R, González-Aguado ÁJ, Fernández-de-Las-Peñas C, Cleland JA, de-la-Llave-Rincón AI, Kobylarz MD, Plaza-Manzano G. Pressure pain hypersensitivity and referred pain from muscle trigger points in elite male wheelchair basketball players. Braz J Phys Ther. 2020 Jul-Aug;24(4):333-341. doi: 10.1016/j.bjpt.2019.05.008. Epub 2019 Jul 30. PMID: 31383627; PMCID: PMC7351965.